ΧΑΜΗΛΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ…
Του Γιάννη Mαυρή
(από την Καθημερινή της Κυριακής)
Ηδη πριν από την ψήφισή τους και βεβαίως πριν από την εφαρμογή τους, η κοινωνική υποστήριξη που καταγράφεται για τα νέα μέτρα αποδεικνύεται ιδιαιτέρως…
χαμηλή. Κατά των μέτρων δηλώνουν 2 στους 3 πολίτες (66%), ενώ τα ποσοστά αυτά είναι ακόμη πιο υψηλά μεταξύ των άμεσα θιγόμενων τμημάτων του ενεργού πληθυσμού, π.χ. των… μισθωτών του Δημοσίου (68%) ή του ιδιωτικού τομέα (69%) και των ήδη ανέργων (73%). Αδικα τα θεωρούν 8 στους 10 ερωτώμενους, ενώ 6 στους 10 αντιλαμβάνονται ότι «εξυπηρετούν λίγα-μεγάλα συμφέροντα» και όχι το «γενικό καλό».
Οι δομικές ανατροπές των υφιστάμενων εργασιακών και κοινωνικών σχέσεων, που επιχειρούνται, συνιστούν το νέο ιστορικό σχέδιο των «από πάνω». Πρόκειται, όμως, για ένα σχέδιο που χαρακτηρίζεται, από ισχυρή δόση βουλησιαρχίας. Και τούτο, διότι όπως προκύπτει από τη συνθετική ανάγνωση των ευρημάτων της έρευνας, η αποδοχή του δεν υπερβαίνει το 25% του εκλογικού σώματος (Μόλις 1 στους 4). Ποσοστό, που σίγουρα δεν δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για την πειθάρχηση των «από κάτω», δηλαδή τις υποτελείς κοινωνικές τάξεις, στις σχεδιαζόμενες κοινωνικές ανατροπές. Αντιθέτως, παραπέμπει μάλλον σε κοινωνική απομόνωση και απονομιμοποίηση. Ακόμη και η κοινωνική βάση του κυβερνώντος κόμματος, τάσσεται πλειοψηφικά κατά (52% κατά, έναντι μόλις 32% υπέρ).
Στην κοινωνική απομόνωση θα πρέπει να προστεθεί και η αντίστοιχη ιδεολογική: Το κυρίαρχο ιδεολογικό επιχείρημα («τα μέτρα είναι μονόδρομος») που αναπαράγει επίμονα το σύνολο σχεδόν των Μέσων Ενημέρωσης, παρά την επικοινωνιακή υπεροπλία που διαθέτει, γίνεται κοινωνικά αποδεκτό μόνον από το 1/3 (32%) του εκλογικού σώματος.
Ενα άλλο στοιχείο που εντυπωσιάζει είναι το γεγονός ότι 9 στους 10 ερωτωμένους (91%) δείχνουν να συνειδητοποιούν ότι τα μέτρα πρόκειται να έχουν επιπτώσεις στην προσωπική και οικογενειακή τους οικονομική κατάσταση. Αυτό βεβαίως δεν είναι άσχετο από το γεγονός ότι οι επιχειρούμενες ανατροπές στις συνθήκες εργασίας και το βιοτικό επίπεδο δεν στοχεύουν μόνον τους μισθωτούς του δημόσιου τομέα, ή τους συνταξιούχους, αλλά αφορούν το σύνολο του γενικού πληθυσμού της χώρας, πλην μιας μικρής μειοψηφίας.
Ωστόσο, η καθολικότητα της κοινωνικής «απειλής» που δημιουργούν τα νέα μέτρα στο κοινωνικό σώμα συνιστά και τον πρώτο κίνδυνο αποτυχίας τους, δεδομένου ότι επιτρέπει τη σύγκλιση και ενοποίηση των πλέον διαφορετικών, ή ετερόκλητων κοινωνικών ομάδων και στρωμάτων, σε μια εξαιρετικά διευρυμένη κοινωνική συμμαχία αποδοκιμασίας
Από την άλλη πλευρά, δύο παράγοντες περιορίζουν την επέκταση της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Ο πρώτος αφορά τη χαμηλή συμμετοχή στις κινητοποιήσεις -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- των νεότερων ηλικιακών ομάδων του πληθυσμού, που πρωτοστάτησαν στην περίοδο 2006-2008 και στην έκρηξη του Δεκεμβρίου 2008. Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση επέλεξε τελικά να μην κλείσει τη «στρόφιγγα» των εξετάσεων και να μην περιορίσει την κοινωνική πίεση για πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση.
Ωστόσο, η κατάσταση στους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς παραμένει πάντοτε εύφλεκτη, ενώ η τεράστια μάζα του φοιτητικού στρώματος, που παραμένει στο «πανεπιστήμιο – παρκινγκ της ανεργίας» δεν χρειάζεται πολλά για να αναφλεγεί.Ο δεύτερος αφορά την έλλειψη εμπιστοσύνης που καταγράφεται εμπειρικά, ως προς την αποτελεσματικότητα των κοινωνικών κινητοποιήσεων. Παρά τη γενικευμένη αποδοκιμασία των μέτρων, αλλά και την υψηλή διαθεσιμότητα για νέες κινητοποιήσεις (39%), κυρίως μεταξύ των εργαζομένων μέσης ηλικίας, σχεδόν 8 στους 10 ερωτηθέντες (79%) θεωρούν ότι τα μέτρα τελικά θα εφαρμοστούν, παρά τις κοινωνικές αντιδράσεις, ενώ αντίστοιχο ποσοστό (80%) πιστεύει σήμερα ότι οι απεργίες δεν θα έχουν αποτέλεσμα.
Οι διαμαρτυρίες, εν τούτοις, που βρίσκονται σε εξέλιξη, διαθέτουν διευρυμένη κοινωνική αποδοχή: 7 στους 10 πολίτες (68%) εγκρίνουν τις απεργίες και τις κινητοποιήσεις που γίνονται, ή πρόκειται να γίνουν. Αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός, ότι μεταξύ των μισθωτών του δημόσιου τομέα το εν λόγω ποσοστό ανέρχεται σε 78% (!), τότε το ενδεχόμενο «παράλυσης» της κρατικής μηχανής στο προσεχές διάστημα δεν μπορεί να αποκλειστεί καθόλου.
Η αποδοχή της πολιτικής διαμαρτυρίας διαχέεται «οριζόντια» μεταξύ όλων των κομματικών χώρων. Η κοινωνική συναίνεση προς τις απεργίες δεν συσπειρώνει μόνον τους ψηφοφόρους της Αριστεράς (87%). Κερδίζει, επίσης, τα 2/3 του ΠΑΣΟΚ (66%), αλλά και το ½ της Ν.Δ. (54%). Επομένως, ενδέχεται να απομονώσει δραστικά τα κόμματα της διακυβέρνησης και να επιφέρει (περαιτέρω) ρήγματα στη σαθρή κοινωνική τους συνοχή.