Αβέβαιο το μέλλον της ιχθυοκαλλιέργειας

 Επίκαιρη επερώτηση για την καθυστέρηση και την αδράνεια που παρατηρείται σε βασικά θέματα που αφορούν την ιχθυοκαλλιέργεια κατέθεσαν προς τους Υπουργούς Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων και αλιείας Αλιείας κ. Ιωάννη Διαμαντίδη, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κα Τίνα Μπιρμπίλη 13 βουλευτές της ΝΔ, μεταξύ των οποίων ο βουλευτής Εύβοιας, υπεύθυνος Τομέα ΜΜΕ, Σίμος Κεδίκογλου. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος των υδατοκαλλιεργειών, τα οποία αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητά του, όπως είναι το θέμα της χωροθέτησης των μονάδων θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας.

 

Οι οργανώσεις του κλάδου κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και εκφράζουν την ανησυχία τους για το μέλλον της ελληνικής θαλασσοκαλλιέργειας, καθώς θα πρέπει να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις της τεχνολογίας και να απορροφήσουν τη διαθέσιμη επιστημονική γνώση, προκειμένου να μην αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης.

 

Ακολουθεί αναλυτικά η επίκαιρη ερώτηση:

 

 

 

 «Ο κλάδος των υδατοκαλλιεργειών και ιδιαίτερα η θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια αναπτύχθηκε ραγδαία στη χώρα μας και αναδείχθηκε στον δυναμικότερο κλάδο της πρωτογενούς παραγωγής με ιδιαίτερη συμβολή στην Εθνική Οικονομία, αφού:

·      έχει εξαγωγικό χαρακτήρα

·      προσφέρει στην κατανάλωση προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας σε προσιτές τιμές για τους καταναλωτές και

·      συμβάλλει στην εξασφάλιση θέσεων εργασίας, κυρίως στις νησιωτικές και μειονεκτικές περιοχές οι οποίες δεν έχουν εναλλακτικές δυνατότητες για την ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων.

                                                                                                        

Η Ελληνική θαλασσοκαλλιέργεια αποτελεί τον ισχυρό πυλώνα της Ευρωπαϊκής ιχθυοκαλλιέργειας, έχει δεσπόζουσα θέση μεταξύ των Μεσογειακών παραγωγικών χωρών, μελών και μη μελών της Ε.Ε., με αναγνωρισμένη τεχνογνωσία και τεχνολογία και συγκριτικό πλεονέκτημα στο κόστος παραγωγής, λόγω ειδικών συνθηκών.

 

Στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν εκατόν πενήντα (150) περίπου επιχειρήσεις ιχθυοκαλλιέργειας, από τις οποίες οι επτά (7) είναι εισηγμένες στο ΧΑΑ. Παράγουν εκατόν είκοσι χιλιάδες (120.000) τόνους περίπου ετησίως, κυρίως Τσιπούρα και Λαβράκι, σε τριακόσιες (300) περίπου πλωτές μονάδες πάχυνσης και τριακόσια εκατομμύρια (300.000.000) γόνου ψαριών.

 

Μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, ο κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας ήδη ανακάμπτει, αφού από τα οικονομικά αποτελέσματα του 9μήνου 2010 που ανακοίνωσαν οι ελληνικές εταιρείες που είναι εισηγμένες στο ΧΑΑ προκύπτει ότι οι πωλήσεις των ιχθύων είναι αυξημένες σε ποσότητες κατά 3,1% και σε τιμές κατά 6,6% συγκριτικά με τις αντίστοιχες του 9μήνου 2009 και ταυτόχρονα η ζήτηση προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας κινείται με μικρή αλλά σταθερή ανοδική τάση όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στις αγορές της Αμερικής, της Ρωσίας και του Καναδά. 

 

Το 75% περίπου της παραγωγής, συνολικής αξίας τετρακοσίων εκατομμυρίων (400.000.000) ευρώ, εξάγεται κυρίως σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης γεγονός που έχει καταστήσει τον κλάδο έναν από τους πλέον εξαγωγικούς της χώρας (δεύτερος αγροτικός κλάδος σε εξαγωγές μετά τα οπωροκηπευτικά).

 

Παράλληλα μια μεγάλη ευκαιρία παρουσιάζεται για εξαγωγές για τις ελληνικές υδατοκαλλιέργειες, ύστερα από την πρόσφατη καταστροφή που προκλήθηκε στον κόλπο του Μεξικού με το ατύχημα σε πλωτή εξέδρα άντλησης και τη διαρροή τεραστίων ποσοτήτων πετρελαίου στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Η από τις 20 Απριλίου 2010 οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε στον Κόλπο του Μεξικού, είχε οδυνηρές συνέπειες και για την αλιευτική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με ενημέρωση από τα Γενικά Προξενεία μας στην Τάμπα και το Σικάγο των ΗΠΑ, το 80% των ψαριών αλλά και των οστράκων τα οποία καταναλώνονται στις ΗΠΑ εισάγεται, ενώ το 40% της εγχώριας παραγωγής (κυρίως καβούρια, γαρίδες και άλλα οστρακοειδή) λαμβάνει χώρα στην πληγείσα περιοχή της Πολιτείας Λουϊζιάνα. Το εισόδημα από το σύνολο της βιομηχανίας που είχε αναπτυχθεί εκεί εκτιμάται σε 1,2% του ΑΕΠ των ΗΠΑ.

Στις θαλασσοκαλλιέργειες στη χώρα μας απασχολούνται άμεσα και έμμεσα 10.000 άτομα περίπου, κυρίως σε απομακρυσμένες, παραμεθόριες και νησιωτικές περιοχές που δεν υπάρχουν εναλλακτικοί τομείς απασχόλησης, διατηρώντας έτσι τον κοινωνικό ιστό στις ευαίσθητες αυτές περιοχές.

 

Υπογραμμίζεται επίσης, ο σημαντικός ρόλος που καλούνται να παίξουν οι υδατοκαλλιέργειες σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, δεδομένου ότι η παραγωγή αλιευμάτων από την αλιευτική δραστηριότητα συνεχώς μειώνεται και αντίθετα η ζήτηση προϊόντων της κατηγορίας αυτής σημειώνει ανοδική τάση, εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και της μεταβολής των καταναλωτικών συνηθειών προς την κατεύθυνση μιας περισσότερο υγιεινής διατροφής.

 

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή βούληση για την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και της τεχνολογίας  της Ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας είναι δεδομένη. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η δημιουργία της Πλατφόρμας Τεχνολογίας και Καινοτομίας στον τομέα της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας (European Aquaculture Technology and Innovation Platform – EATIP) καθώς η στοχευμένη στήριξη στην επιστημονική έρευνα και τεχνολογία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας, ικανής να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις και ανάγκες.

 

Επιπρόσθετα, το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο αναμένεται να αποτελέσει το κύριο μέσο χρηματοδότησης της έρευνας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περίοδο 2007 – 2013, ενώ η EATIP μέσω του ερευνητικού έργου AQUAINNOVA (προϋπολογισμού 1 εκατ. ευρώ) και ενταγμένου στο 7ο ΠΠ, φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα ανοικτό πλαίσιο για τον διάλογο και την ιεράρχηση από τον κλάδο, την ερευνητική κοινότητα και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ώστε να διευκολυνθεί η αξιοποίηση της καινοτομίας και του δυναμικού τεχνολογικής ανάπτυξης στην αλυσίδα αξίας των ευρωπαϊκών υδατοκαλλιεργειών. 

 

Παρ’ όλα αυτά τα τελευταία χρόνια η ελληνική θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα (έλλειψη σύγχρονου αναπτυξιακού θεσμικού πλαισίου, έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού, ρευστότητα επιχειρήσεων κλπ), χωρίς τη στοιχειώδη αντίδραση από την πλευρά της πολιτείας, τα οποία αν δεν επιλυθούν άμεσα, και μάλιστα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας, υπάρχει κίνδυνος να ανατραπούν τα παραπάνω θετικά δεδομένα με ότι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωση των επιχειρήσεων και την Εθνική Οικονομία.

 

Για τη χωροθέτηση των μονάδων θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.1650/1986 (άρθρα 3 και 4), όπως αντικαταστάθηκαν με το Ν.3010/2002 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτών εκδοθεισών αποφάσεων του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με αριθ. Η.Π.15393/2332/2002 και Η.Π.11014/703/Φ104/ 2003. Επίσης, ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.2742/1999, με το οποίο αντικαταστάθηκε το άρθρο 24 του Ν.1650/1986, και της Απόφασης του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με αριθ. Η.Π.17239/2002 σχετικά με τη χωροθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.).

 

Όμως, η Ολομέλεια του Σ.τ.Ε. με την απόφαση με αριθ. 2489/2006 έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι δεν είναι δυνατή η χωροθέτηση μονάδων υδατοκαλλιέργειας σε περιοχές που δεν προβλέπονται από εγκεκριμένη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, από εγκεκριμένα χωροταξικά ή ρυθμιστικά ή άλλα αντίστοιχα σχέδια και επιπλέον έκρινε ότι αντίκειται προς το Σύνταγμα η δυνατότητα που είχε θεσπισθεί με τους Νόμους 2732/1999 και 2742/1999 επ’ αορίστου χρήσεως της ευχέρειας χωροθέτησης των μονάδων αυτών, σε περίπτωση που δεν έχουν εγκριθεί παρόμοια σχέδια και προγράμματα.

 

Η παραπάνω απόφαση του Σ.τ.Ε. σε συνδυασμό με την εκκρεμότητα του Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις  υδατοκαλλιέργειες, οδηγούν τις επιχειρήσεις του κλάδου σε οικονομική καταστροφή, αφού βρίσκονται σε καθεστώς αβεβαιότητας, όσον αφορά τη συνέχιση της λειτουργίας των υφιστάμενων μονάδων και οι επιχειρήσεις καταβάλλουν ή απειλούνται με αυστηρά πρόστιμα, ακόμα και με λουκέτο, λόγω αδυναμίας ανανέωσης των διοικητικών πράξεων με τις οποίες αδειοδοτήθηκαν οι μονάδες τους, στο πλαίσιο των ακυρωτικών αποφάσεων του Ε’ Τμήματος του Σ.τ.Ε. που έχουν εκδοθεί ή εκδίδονται μετά από σχετικές προσφυγές.

 

 

Επειδή τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος των υδατοκαλλιεργειών αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητά του, σε μια περίοδο έντονου ανταγωνισμού από άλλες χώρες,

 

Επειδή το θέμα της χωροθέτησης των μονάδων θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας έχει τεθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενημερώνοντας την Ελληνική Διοίκηση ότι η επίλυσή του αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση του κλάδου στο πλαίσιο του ΕΠΑΛ 2007-2013,

 

Επειδή οι οργανώσεις του κλάδου εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για το μέλλον της ελληνικής θαλασσοκαλλιέργειας,

 

Επειδή παρά το γεγονός ότι από τον Ιούλιο του 2010 το Γενικό Προξενείο της Νέας Υόρκης με αναλυτική και εμπεριστατωμένη μελέτη που απέστειλε στις αρμόδιες υπηρεσίες για την αγορά ιχθυρών των Η.Π.Α.(μέγεθος αγοράς: $ 1 δις., μερίδιο τη χώρας μας:1%) και τις τεράστιες δυνατότητες που διανοίγονται για την ελληνική υδατοκαλλιέργεια λόγω της ποιοτικής υπεροχής των ελληνικών προϊόντων, της παρουσίας της ελληνικής ομογένειας, των ελληνικών εστιατόριων κ.λ.π., η χώρα μας δεν έχει δραστηριοποιηθεί επαναπροσανατολίζοντας το εξαγωγικό της ενδιαφέρον προς τις Η.Π.Α.,

 

Επειδή οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου χρειάζεται να παρακολουθήσουν τις ταχύτατες εξελίξεις της τεχνολογίας, να απορροφήσουν τη διαθέσιμη επιστημονική γνώση, να παράγουν νέα μέσω έρευνας και να τη μετατρέψουν σε καινοτόμες και τεχνολογικές λύσεις, προκειμένου να μην αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης,

 

 

 Επερωτώνται οι Υπουργοί:

 

1.    Ποια μέτρα έχουν προγραμματίσει για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική υδατοκαλλιέργεια, προκειμένου να εξασφαλισθεί η βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητά της;

 

2.    Για ποιους λόγους καθυστερεί η διαδικασία ολοκλήρωσης του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑ) για τις Υδατοκαλλιέργειες, δεδομένου ότι η σχετική μελέτη και το σχέδιο Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) έχουν υποβληθεί πριν από έξη (6) μήνες περίπου;

 

3.    Αν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για έγκριση και εφαρμογή του χωροταξικού σχεδιασμού, δεδομένου ότι στις 4/6/2011 συμπληρώνεται και το έτος ισχύος της μεταβατικής διάταξης που θεσπίσθηκε με τον Ν.3851/2010 (άρθρο 12, παρ. 21), με την οποία δόθηκε η δυνατότητα χωροθέτησης μονάδων υδατοκαλλιέργειας σε περιοχές που δεν υπάρχουν εγκεκριμένα Χωροταξικά Σχέδια, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τα ειδικά από χωροταξική και περιβαλλοντική άποψη χαρακτηριστικά των περιοχών;

 

4.    Τι ενέργειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα από την Κυβέρνηση για την προβολή και προώθηση ελληνικών θαλάσσιων προϊόντων στην αγορά

των ΗΠΑ που επλήγη από το ατύχημα διαρροής πετρελαίου στον κόλπο του Μεξικού;

 

5. Ποια είναι η έως σήμερα χρηματοδότηση και συμβολή της ΕΑΤΙP στην ενίσχυση της καινοτομίας, της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης στον τομέα της ελληνικής υδατοκαλλιέργειας;

 

6. Ποιες είναι οι προτάσεις των αρμόδιων Υπουργείων στο πλαίσιο της εν εξελίξει συζήτησης για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) που θα περατωθεί το 2012;»